Gần sáng Ivan Germogenovich mơ thấy con sư tử kiến. Con sư tử giữ chặt Karik bằng hai cái móc cong rồi nhìn ông chằm chằm, những con mắt lồi rất to.
Karik đấm đá chân tay vào đầu con quái vật và khẽ rên. Giáo sư mở mắt ra.
“Mình mơ mới ghê chứ!” - Ông nghĩ.
Nhưng tiếng rên không chấm dứt. Vậy không phải là mơ ư? Giáo sư gọi:
- Karik, cháu làm sao vậy?
Karik không trả lời.
Trong hang tối om.
Giáo sư đứng dậy, vịn một tay vào tường đi lại phía cửa hang.
Ông mò mẫm trong bóng tối tìm thấy hòn đá chặn cửa hang. Ông nhấc bớt hai hòn ở phía trên xuống rồi thận trọng đặt chúng xuống đất tránh gây tiếng động sợ làm bọn trẻ thức giấc.
Trong hang trở nên sáng hơn.
Ánh sáng xam xám lúc tinh mơ rọi xuống sàn cát bọn trẻ đang ngủ.
Giữa hang Valia đang nằm khoanh tròn. Cạnh tường Karik ngủ giang rộng hai tay. Người cậu đỏ nhừ. Trán vã mồ hôi. Cậu run rẩy, rên rỉ trong mơ.
Giáo sư lại gần cậu, cúi xuống khẽ chạm tay vào cái đầu gối sưng cuộn trong chiếc lá.
Karik co chân lại, rên to hơn nhưng vẫn không thức dậy. Giáo sư hỏi:
- Karik, cháu có muốn uống nước không?
Karik hé mở mắt ra. Cậu chưa hiểu đầy đuôi ra sao, nhìn Ivan Germogenovich rất lâu rồi lặng lẽ quay mặt vào tường.
- Mang nước lại cho cháu nhé?
- Không! - Karik nó qua kẽ răng.
- Cháu có muốn bác thay băng cho cháu không?
- Vâng ạ, xin bác thay cho cháu.
Giáo sư đem lại một cánh hoa ướt còn tươi đặt lên chỗ đầu gối bị sưng.
- Thế nào, có dễ chịu hơn không?
- Dễ chịu hơn rồi ạ! - Karik thở dài.
- Thế thì tốt rồi! Vậy cháu ngủ đi. Bác đi kiếm xem có gì ăn không. Nếu Valia tỉnh dậy cháu đừng cho nó ra khỏi hang. Bác về ngay bây giờ.
Karik lặng lẽ gật đầu.
Ivan Germogenovich xếp đá chặn cửa hang rồi ngắm nhìn hồi lâu để nhớ kĩ chỗ bọn trẻ nằm lại. Sau đó ông đi tìm thức ăn cho bữa sáng.
Gần hang có một ngọn núi phủ đầy những ngọn cây cây rậm rạp.
- Hình như rêu thì phải! Đúng rồi, rêu chính cống. Được rồi, xem ở đây có gì ăn được không.
Ivan Germogenovich mạnh dạn chui vào trong các bụi rêu, vừa đi được vài bước ông bất ngờ bị thụt xuống đến thắt lưng. Nhưng lúc ngã giáo sư đã kịp bám lấy những cành cây. Lơ lửng trên cái hố đen ngòm, ông nhìn xuống dưới. Trong bóng tối lờ mờ ông nhìn thấy vòm trần bằng đất và sàn được nện chặt. Ánh sáng yếu ớt từ trên cao xuyên qua lùm cây rậm rạp soi sánh đường hầm tối đen.
Ở sâu trong đường hầm dọc theo tường có những cái thùng màu trắng xếp thành hàng đều đặn.
- Có lẽ đây là kho tàng của con ong hoa! - Ivan Germogenovich lẩm bẩm.
Ông dùng mắt ước lượng khoảng cách đến sàn đất rồi buông tay bám vào cành cây ra, nhảy xuống đất.
Đất dưới chân ông khô và ẩm.
Giáo sư tò mò ngắm nhìn căn hầm rồi bước tới những cái thùng. Tất cả cái thùng đều đậy bằng những cái nắp tròn màu trắng. Ông mở nắp một cái thùng cúi mình xuống ngửi.
- Đúng như vậy mà!
Cái thùng đầy ắp mật ong rất thơm. Cạnh nó cũng là những cái thùng hệt như vậy đựng đầy mật.
Quang cảnh ở đây giống như nhà kho dự phòng cho lúc khó khăn.
Thực sự đây là nhà kho dự trữ của loài ong hoa.
Con ong mẹ đẻ trứng vào tổ rồi để lại một cục mật với phấn hoa. Ấu trùng chui ra từ trong trứng, ăn mật và phấn hoa rồi kéo kén. Kén có hình dạng như cái thùng. Qua một thời gian con ong con mở nắp thùng bay ra. Nhưng cái kén không bỏ phí vô ích. Mùa hè, ong đổ mật vào kén để dành cho những lúc mưa lạnh, khi chúng không bay được ra khỏi tổ.
Ivan Germogenovich thong thả ăn. Sau đó ông chọn một cái thùng to nhất và lôi nó ra khỏi nhà kho.
Công việc khá nặng nhọc.
Cái thùng cứ tuột khỏi tay ông như một vật sống động, xô đẩy làm ông ngã.Nhưng mặc dù vậy, Ivan Germogenovich cũng đem được cái thùng lên trên.
Đầu gối ông run rẩy. Cánh tay tê dại. Tim đập thình thịch mạnh đến nỗi hai thái dương cũng giật giật.
Ivan Germogenovich suy nghĩ : “Làm sao đem được thùng mật về hang đây”.
Đặt nó nằm nghiêng rồi vần nó trên mặt đất như những cái thùng tô nô khác thì ông không dám. Cái nắp trên có thể bật ra và mật sẽ đổ hết xuống đất.
- Biết làm sao được – Phải thử cách khác thôi.
Ivan Germogenovich nắm lấy cạnh thùng lắc mạnh nó. Cái thùng lắc lư.
- A! Được đấy! – Giáo sư mừng rỡ.
Ông nghiêng cái thùng, tay giữ lấy cạnh thùng rồi vừa đẩy vừa quay vần mép thùng như muốn khoan mặt đất bằng thùng mật.
Chậm chạp từng bước một, đẩy bằng tay và ép cả thân mình vào nó Ivan Germogenovich cuối cùng cũng vần được cái thùng về đến hang.
Valia hãy còn ngái ngủ chạy ra đón ông. Cô vươn vai ngáp nhưng vừa nhìn thấy cái thùng đã sung sướng vỗ tay reo:
- Đây là bánh kem phải không em ạ?
- Dù đây không phải là bánh kem nhưng bác chắc rằng cháu sẽ thích nó.
- Nhưng là cái gì đó bác?
- Mật ong đấy!
- Cả một thùng hả bác?
- Không phải chỉ một thùng thôi đâu, cháu Valia ạ. Bác tìm thấy cả một kho những thùng mật. Có lẽ cả năm chúng ta cũng không ăn hết nửa cái kho ngọt ngào này.
- Thế thì tuyệt quá! – Valia mừng rỡ.
Cô bám tay vào mép thùng, tích cực giúp Ivan Germogenovich đến nỗi không đầy một phút cái thùng mật đã được đưa vào hang đặt trong một góc.
Ivan Germogenovich vuốt mồ hôi trên trán cổ nói:
- Tốt lắm, bây giờ cháu có thể ăn sáng bằng mật rồi, Valia ạ. Còn bác đi tìm cái giường nằm cho Karik. Nhưng cháu nhớ không không được ra khỏi hang đấy. Quanh đây rất nhiều những quái vật đi lang thang. Cháu chưa kịp kêu thì chúng đã nuốt cháu rồi.
Valia tiễn giáo sư tới cửa hang rồi lập tức quay trở lại đến bên thùng mật hoành hành. Cô mở nắp thùng mật không mấy khó khăn, đưa mũi ngửi, thè lưỡi liếm rồi thọc cả hai tay vào trong thùng.
Valia thì thào:
- Úi chà, nhiều quá.
Các ngón tay cô ngập trong đám mật dính và thơm.
Cô ăn hăng đến nỗi mặt, cổ, ngực và cả hai cánh tay đều phủ một lớp keo. Cả người cô trở nên dinh dính làm cô dính vào thùng mật, vào bức vách trong hang.
Cả những cánh hoa khô, những mẩu lá và những hạt cát cũng dính vào người cô.
Valia xóc những ngón tay dính mật ra, đi lang thang trong hang; cô mỗi lúc một lớn thêm vì dính đủ thứ vào người: cái mạng nhện cũ, vài các xơ cây đã khô, một ít phấn hoa và cả một vật gì đó giống như một đám bụi.
Valia thở dài:
- Phải đi tắm rửa thôi.
Cô thận trọng thò đầu ra khỏi hang, nhìn quanh xem có những con vật kinh khủng ở gần đó không. Sau đó cô khom mình sát mặt đất, chạy thẳng một mạch ra hồ. Cô bì bõm trong nước gần cả tiếng đồng hồ. Thỉnh thoảng những con vật sáu chân mắt mũi trông gớm ghiếc, quạt cánh vù vù bay lướt qua trên đầu cô. Valia vội vã lặn ngay xuống nước, nhưng rồi cô lại sực nhớ đến con nhện Arguironet và hoàng sợ thét lên, nhảy phắt lên bờ, chạy thẳng về hang.
Đến trước cửa hang, cô lao ngay vào Ivan Germogenovich, suýt làm ông ngã lăn. Ivan Germogenovich nghiêm khắc hỏi:
- Cháu đi đâu thế? Hay cháu muốn rơi vào tay con ong vẽ.
- Cháu... cháu đi tắm!
Giáo sư lắc đầu:
- Bác thấy là cháu không muốn trở về nhà lắm... Nếu cháu và Karik cứ rời bỏ bác để tự đi làm quen với những con quái vật trong thế giới này thì bác sợ rằng mẹ cháu sẽ chẳng bao giờ được nhìn thấy các cháu nữa.
Valia cúi gầm mặt xuống:
- Cháu bị dính mật vào người.
Ivan Germogenovich nói:
- Thế lại càng nguy hiểm hơn vì ruồi, ong có thể lôi cháu đi; ngoài ra còn biết bao nhiêu con vật sẵn sàng đuổi cô bé khắp người dính mật... Từ nay trở đi chuyện này phải chấm dứt hoàn toàn! Cháu có nghe bác nói đấy chứ.
- Vâng ạ! – Valia cúi đầu nói.
- Còn bây giờ hãy giúp bác trải giường nằm cho Karik.
Đến bây giờ Valia mới nhìn thấy ở cạnh bức vách trong hang một đống lông rất to. Cô lấy tay sờ vào nó:
- Giống như một cái đệm thật sự. Có phải bác mang về đó không? Bác lấy ở đâu thế?
Ivan Germogenovich mỉm cười:
- Đây là quà tặng của con tằm.
- Quà tặng ư bác? – Valia không tin hỏi lại.
- Đúng thế mà! Bởi vì ngày mai là bác chẵn sáu mươi tuổi rồi. Tại sao con tằm lại không tặng quà sinh nhật cho bác cơ chứ?
- Thế!... Thế nó tặng bác thật ư?
Ivan Germogenovich mỉm cười:
- Chao ôi! Nó đã vô tâm lại vô ơn nữa! Bác nghiên cứu con tằm này suốt hai năm, viết ba bài báo về nó; vậy thì bác có quyền lấy cái đệm này chứ.
- Con tằm ngủ trên đệm ư bác?
- Chính con tằm ư? Ồ, không đâu! Chính nó thì hoàn toàn không ngủ, bay liên tục không biết mệt, nhưng con tằm chăm sóc cẩn thận lũ con cái, phủ cho chúng một lớp lông tơ. Có tấm chăn lông tơ đầy đặn này thì trứng của nó không sợ gì mưa gió lạnh lẽo. Từ trứng sẽ sinh ra những con tằm mới... Thôi, còn bây giờ ta hãy trải đệm lông này cho Karik.
- Bác cứ để cháu tự làm – Valia nói.
Cô xếp đám lông êm ái này vào một góc khô ráo nhất trong hang, dùng tay đập nén, rồi ném một ôm tơ lên phía đầu giường. Xong xuôi cô đứng lui ra một bên ngắm nghía công trình của mình:
- Như vậy có lẽ tốt rồi.
Ivan Germogenovich tán thành:
- Tốt lắm, đẹp lắm!
Ông bế Karik còn đang ngủ lên tay mang đặt vậu vào cái đệm êm – Valia đắp cho Karik một cái chăn bằng cánh hoa màu vàng óng ánh. Ivan Germogenovich nói:
- Bây giờ thì cậu bé tạm ổn rồi. Cháu trông chừng cho nó bác phải đi chừng nửa giờ có công việc cần... Nếu Karik thức dậy cháu hãy cho nó ăn!
Valia nói:
- Được rồi, bác cứ đi đi, cháu cũng có một ít công việc ở đây.
Khi giáo sư đi khỏi, Valia trải thêm hai cái đệm nữa, mang lại hai cái chăn mới, màu xanh dương bằng cách hoa huệ, quét sàn bằng một mẩu cánh hoa. Cô vần bốn tảng đá to vào hang, đặt một phiến đá phẳng lên trên rồi trải một cánh hoa cúc trắng như một tấm khăn trải bàn.
Thế là được một cái bàn tuyệt diệu.
Xung quanh bàn Valia đặt những viên đá nhỏ hơn, phủ số tơ còn lại lên đó rồi trải những cánh hoa màu vàng ở trên.
- Đây sẽ là những cái ghế đệm! – Valia nói.
Làm xong mọi việc, cô dạo quanh hang một lượt và lấy làm vừa ý: trong hang trở nên rất ấm cúng.
- Bây giờ có thể sống ở đây cả tháng đợi cho Karik khỏi hẳn.
Cô rón rén lại bên giường của anh, cúi mình sửa lại tấm chăn đắp cho cậu. Cô thì thầm:
- Anh cứ ngủ đi nhé!
Một lát sau giáo sư quay trở lại. Ông thở ra phì phì, vần một cái thùng mật thứ hai vào hang và đặt nó ở gần vách tường.
- Bác xem cháu làm bậy bạ đây này! – Valia nói có ý khoe khoang.
Ivan Germogenovich giật mình hỏi:
- Cái gì vậy?
Nhưng khi ngắm nhìn mọi vật trong hang, ông gật đầu tán đồng.
- Hoan hô! Cháu cừ thật đấy! Đúng là một cô bé đảm đang. - Ông khen Valia – Vừa hay bác có cái này trang điểm thêm cho căn nhà của chúng ta. Bác vừa tìm thấy một vật rất hay ở ngay cạnh hang.
Ivan Germogenovich đặt tay lên môi vội vã bước ra. Khoảng mươi phút sau ông quay trở lại với một chiếc lá nhỏ trong tay.
Một chùm trứng nằm trên chiếc lá như nằm trên cái khay.
- Cái gì thế bác? – Valia hỏi – Có ăn được không ạ?
- Không, – Ivan Germogenovich đáp - Không ăn được, nhưng sẽ rất có ích cho ta.
- Có ích thế nào hả bác?
- Cứ sống lâu rồi sẽ biết được nhiều !
Ivan Germogenovich đặt khay trứng lên trên thùng mật và nói:
- Bây giờ thế này nhé! Bệnh nhân của ta chắc còn phải nằm vài ngày. Để khỏi mất thời gian vô ích bác và cháu sẽ vần tất cả các thùng mật vào hang và sau đó... Sau đó chắc phải đóng một chiến hạm.
- Chiến hạm như thế nào ạ?
- Đóng được như thế nào thì dùng thế ấy! Hễ Karik khỏi bệnh là chúng ta lên đường ra khơi ngay. Ngọn hải đăng của ta ở bờ bên kia vì vậy ta phải dùng tàu bơi qua hồ nước.
Sau khi ăn qua loa một chút mật, Ivan Germogenovich và Valia bắt tay vào vần các thùng mật từ nhà kho của con ong hoa về hang. Mỗi lần trở lại hang, giáo sư lại bước đến bên Karik lắng nghe tiếng thở không đều của cậu và xem mạch.
Karik ngủ say như chết.
Khi khắp các góc hang đã chất đầy những thùng mật, giáo sư nói:
- Nào, Valia, bây giờ thì bác cháu mình đi đóng tàu.
- Thế thì thú vị quá! – Valia mừng rỡ.
- Bác cũng không biết có thú vị hay không, - Ivan Germogenovich nói – Nhưng bác xin bảo đảm là ta sẽ phải lao động cật lực.
Sau khi lấp đá cửa hang để những côn trùng hung dữ khỏi mò vào chỗ Karik, giáo sư Valia đi ra hồ nước. Rảo bước đi bên giáo sư, Valia hỏi:
- Thế ta sẽ đóng tàu bằng cái gì hả bác?
- Thế nào chả kiếm được cái gì đó. Trên bờ thiếu gì lá khô. Chúng ta sẽ đóng tàu bằng lá khô đó. Sáng nay bác nhìn thấy một cánh rừng thật sự ở phía sau quả đồi không phải rừng cỏ đâu, mà là một lùm cây sồi xanh tốt. Bác chắc thế nào gió cũng thổi bay lại đây vài cái lá sồi.
Giáo sư và Valia đi dọc theo bờ, chăm chú xem xét mọi vật gặp trên đường đi. Đột nhiên Valia kêu lên:
- Thấy rồi! Cháu tìm thấy rồi!
- Ở đâu? Thấy cái gì thế?
- Đây ạ! – Valia dùng cả hai tay nhấc mép một lá vàng rất to nằm ngay sát hồ. Đó là một cái lá còn rất bền chắc, có bờ cạnh lồi lõm rất sâu. Những gân lá đầy đặn tỏa ra mọi phía như nan quạt.
Giáo sư đi vòng quanh chiếc lá, xem xét kỹ lưỡng, nhấc mép lá lên ngó xuống dưới và nói:
- Đây đúng là một cái lá sồi, nhưng tiếc rằng hai bác cháu mình không thể dùng nó để đóng tàu được.
- Tại sao ạ?
- Lá cây có mụn! Cháu thấy không? Khắp lá cây đầy mụn lá.
- Mụn lá? Mụn lá là cái gì hả bác?
Giáo sư nhấc mép lá cao hơn nữa.
Valia ngồi thụp xuống nhìn xem mặt dưới chiếc lá. Khắp mặt dưới của lá phủ đầy những quả cầu đen. Những quả cầu này hệt như đã hàn chắc vào mặt lá. Valia lấy tay sờ chúng thấy rắn như đá.
Ivan Germogenovich nói:
- Cái lá này thì ta chẳng xê dịch nổi.
- Thế những mụn lá là cái gì hả bác? – Valia hỏi.
- Đó là tổ của các côn trùng! - Ivan Germogenovich đáp – Cháu biết không, có nhiều loài côn trùng đẻ trứng vào lá. Lá cây không thích thú gì chuyện này cả và cố sức ngăn cản các khách mới này. Những tế bào lá cây tụ tập lại quanh trứng côn trùng cố sức đẩy nó ra. Cũng hệt như bạch cầu trong máu của ta đẩy cái dằm khi dằm đâm vào ngón tay; lúc đó trên ngón tay sẽ mọc mụn, còn trên lá cây những khối u sẽ xuất hiện – đó chính là mụn lá. Người ta còn gọi mụn lá là “Hạt mực”, nhưng không phải hạt nào cũng có màu mực.
- Thế những côn trùng nào đẻ trứng vào lá cây ạ? – Valia hỏi.
Giáo sư nhún vai.
- Nhiều loài khác nhau. Đẻ trứng vào lá cây thì có tới 60 loại bướm, 113 loại bọ cánh cứng, 186 loại ruồi và 290 các loại côn trùng khác.
- Vậy ta phải tìm lá khác hả bác?
- Vậy thì phải tìm lá khác! – Giáo sư nói.
Đến tận lúc hoàng hôn Ivan Germogenovich và Valia mới kiếm được một cái lá sồi khô thích hợp cho việc vượt qua hồ nước. Nhưng nó lại nằm xa bờ quá nên giáo sư và Valia không đủ sức kéo nó xuống nước.
- Không kéo nổi mất! – Valia lắc đầu.
Ivan Germogenovich đăm chiêu suy nghĩ.
Ông đứng bên cái lá, vuốt râu lặng lẽ ngắm nhìn nó.
- Thế nếu như... Đúng, nhất định thế rồi! – Giáo sư lẩm bẩm nói rồi phá ra cười.
- Bác làm sao thế? – Valia ngạc nhiên.
- Thế này nhé – Ivan Germogenovich nói – Bây giờ thì ta đi về thôi. Ngày mai ta sẽ dùng ngựa kéo.
- Ngựa hả bác? – Valia càng ngạc nhiên hơn.
Giáo sư không đáp. Ông bước nhanh về phía hang, miệng lẩm bẩm điều gì không rõ. Valia lóc cóc chạy theo ông.
- Bác Ivan Germogenovich yêu quý của cháu ơi! Cháu van bác! Bác nói cho cháu biết đi! Những con ngựa gì vậy? Bác lấy chúng ở đâu ra thế?
- Bác không nói đâu.
- Bác nói đi mà! – Valia lẵng nhẵng đòi.
- Cháu đừng tò mò quá thế, mai thì cháu sẽ thấy!
- Thôi mà bác Ivan Germogenovich! Valia lại rên rĩ đòi, bỗng nhiên cô im bặt.
Phía trước có ngọn lửa ánh lên.
Valia nắm tay giáo sư dừng lại.
- Cháy rồi! Bác nhìn xem kìa! Hang của ta bị cháy!
Ngọn lửa chiếu sáng lọt ra ngòai qua những khe đá lấp cửa hang.
- Cháy nhà! Cháy trong hang của ta rồi! – Valia hoảng sợ nói – Chạy mau lên bác. Karik bị cháy trong đó mất.
- Không sao đâu! Cái đó không đáng sợ. Anh cháu không bị cháy đâu.
Nhưng Valia không còn nghe tiếng giáo sư nói nữa, cắm đầu chạy về hang.
- Karik! – Cô vừa chạy vừa gọi – Anh có bị cháy không? Anh Karik! Anh có cháy không?
- Không, không phải anh cháy đâu! – Valia nghe tiếng Karik nói bình thản.
Valia vội vã xếp đá ra. Nhảy vọt vào hang, cô bỗng dừng lại, đứng sững như trời trồng.
- Cái gì thế này?
Ở góc nhà, nơi có đặt khay trứng, tỏa ra ánh sáng xanh nhấp nháy tự như trên cây thông ngày Tết. Có điều những cái trứng này chiếu sáng còn mạnh hơn nữa. Dưới ánh sáng này có thể dễ dàng đọc sách, viết hoặc vẽ. Ivan Germogenovich đặt tay lên vai Valia hỏi:
- Thế nào?
- Đẹp quá! – Valia thán phục nói – Đó là những cái trứng chiếu sáng ư bác?
- Đúng thế! – Ivan Germogenovich mỉm cười – Trứng đom đóm đấy.
- À cháu biết rồi! – Valie gật đầu – Đó là một con giun. Đom đóm hàng xóm giun đất!
- Người ta nói vậy cho vần chứ thực ra đom đóm không phải là loài giun đất mà là một loài bọ cánh cứng. Nếu quan sát kỹ xem nó sinh sống ra sao thì thấy rõ ngay. Đom đóm sống ở những đám cỏ ẩm ướt và ăn các loài ốc sên; còn giun đất sống dưới đất, ăn đất.
- Phải rồi, cháu nhớ ra rồi. Đom đóm thường lập lòe trong đám cỏ.
- Đúng thế! Đom đóm tỏa sáng, ấu trùng và cả trứng của nó cũng tỏa sáng... Đẹp đấy chứ, phải không cháu?
- Rất đẹp bác ạ! - Karik nằm trên giường nói góp vào – Bác tìm được những cái trứng này thật hay quá.
Ivan Germogenovich lại gần bệnh nhân hỏi:
- Cháu cảm thấy trong mình thế nào? Tốt hơn hay xấu đi? Cháu muốn ăn không?
- Cháu đã ăn rồi. – Karik nói – Trong lúc vắng bác, cháu xem xét mọi thứ ở đây, tìm thấy và đã ăn rồi.
Ivan Germogenovich cau mày.
- Cháu dậy đi lại thế không tốt. Cháu còn phải nằm thêm nữa cho khỏi hẳn. Coi chừng cháu ốm nặng thêm đó.
- Bác có biết không, – Karik nói – Lúc cháu thức dậy thấy bàn, ghế rồi lửa sáng, cháu tưởng như đang ở nhà rồi, trời đã sáng và cần thức dậy.
- Anh có thích căn nhà mới của chúng ta không? – Valia hỏi.
- Thích lắm! - Karik nói – Thích nhất là ngọn đèn đom đóm, nó sáng ghê thật!
- Sáng như vậy chưa thấm vào đâu! - Giáo sư nói – Nếu như đem được một cặp pirophor vào đây thì sáng phải biết!
- Cái con pi...piro ấy là con gì vậy bác?
- Cũng là một loài bọ cánh cứng: nó sống ở Gayan, Braxin và Mêhicô. Khi nào một người dân Braxin hoặc Mêhicô cần đi đâu trong rừng vào ban đêm, họ bắt con pirophor và cột vào mũ. Ánh sáng của con bọ - đèn này mạnh đến nỗi có vào những bụi cây nhiệt đới rậm rạp tối tăm nhất cũng vẫn nhìn thấy đường. Phụ nữ Mêhicô dấu những con pirophor trong mái tóc bên cạnh các hạt kim cương. Đôi khi họ còn kết chúng thành vòng đeo cổ rực rỡ như lửa cháy hay quấn quanh eo bụng như một cái thắt lưng lửa. Sau cuộc khiêu vũ các cô thích đua đòi chưng diện tắm rửa những con pirophor đã mệt mỏi này trong bồn tắm, rồi đặt chúng vào bình thủy tinh. Khi ấy con pirophor sẽ tỏa ánh sáng dịu dàng, dễ chịu suốt đêm trong phòng ngủ của các cô gái Mêhicô.
- Còn ở ta chỉ có một loại đom đóm tỏa sáng thôi hả bác? - Valia hỏi.
- Không phải chỉ có một loại đâu. – Ivan Germogenovich đáp – Bác có thể tạo ra ánh sáng thế này bằng những con vi khuẩn tỏa sáng... Hồi bác còn là một sinh viên, bác đã làm một cái đèn thật sự bằng những con vi khuẩn ấy. Dưới ánh sáng của cái đèn đó có thể đọc và viết được.
- Vi khuẩn ư bác? Đó là những vi khuẩn nhỏ bé không nhìn thấy bằng mắt thường được phải không ạ?... Thế thì làm sao nó tỏa sáng được? Vì chính chúng nó còn không thấy được kia mà?
Ivan Germogenovich đáp:
- Khi chúng tập trung lại thật nhiều thì có thể thấy được ánh sáng ấy, mặc dù không ai nhìn thấy từng con vi khuẩn. Đôi khi những gốc cây mục trong rừng cũng tỏa ánh sáng xanh lơ hay xanh lá cây. Tưởng chừng như cái gốc cây tỏa sáng nhưng thực ra là ánh sáng của các vi khuẩn. Những con cá bị sóng ném lên bờ chết thối cũng tỏa sáng. Nhiều khi xác chết các động vật khác cũng tỏa ánh sáng xanh lơ.
Đến đây Ivan Germogenovich như sực tỉnh, chạy lại bên thùng mật, mở vội nắp ra, vui vẻ kêu lêu:
- Đến lúc ăn chiều rồi, các bạn ơi! Ăn rồi đi ngủ thôi.
Về trang chủ