-TRẬN CHIẾN VỚI RUỒI
– NHỮNG CÁNH BUỒM KỲ LẠ
- MẮT Ở CHÂN
– CON RỆP KÉO ĐÀN VIÔLÔNG
– CƯỠI TRÊN LƯNG CON ÓC HOA Bùm! Bùm!
Bọn trẻ nhảy phắt xuống giường. Chúng dụi mắt nhìn nhau hoảng sợ.
- Anh Karik, cái gì thế?
- Anh không biết.
- Hay là bom của chúng ta nổ?
Trong hang ánh sáng xanh vẫn nhấp nháy như cũ. Vòm trần treo sát trên đầu. Những thùng mật màu trắng vẫn đứng thành hàng ở góc tường.
Bùm! Bùm! Bùm! – vách tường rung lên vì tiếng nổ. Ivan Germogenovich ngóc đầu dậy, ngáp dài, lấy tay dụi mắt và lẩm bẩm:
- À, à!... Hoạt đồng rồi!... Nổ rồi đó.
Ivan Germogenovich có bọn tre theo sau bước tới bên chiến lũy ngăn ngừa lối vào hang. Ánh sáng ban mai lọt qua khe đá. Bãi cát vàng trước cửa hang phản chiếu anh nắng mặt trời sáng lóa. Vũng mật lấp lánh như vàng lỏng. Cái thùng trắng nằm lăn lóc một bên.
Các du khách phải nheo mắt lại vì ánh sáng chói. Giáo sư ngắm nhìn bầu trời xanh trong và nói:
- Hôm nay sẽ rất đẹp trời!
Valia thở dài:
- Thế thì ruồi sẽ rất nhiều, chắc sẽ còn nhiều hơn hôm qua.
Ivan Germogenovich xoa tay vui vẻ, an ủi Valia:
- Không hề gì! Chẳng bao lâu chúng sẽ còn ít hơn, it đi nhiều lắm… Và nói chung bây giờ chúng không còn đáng sợ cho ta nữa.
- Sao vậy bác?
- Thế cháu không nghe thấy bom của bác nổ hay sao? – Ivan Germogenovich ngạc nhiên hỏi.
- Cháu có nghe thấy – Valia nói – nhưng hình như ruồi chẳng sợ bom của bác chút nào. Cháu nhìn thấy bom nổ tung giữa đám ruồi mà chúng vẫn tỉnh khô.
Ivan Germogenovich thản nhiên vuốt râu nói:
- Cháu cứ đợi một chút, đừng vồi! Ruồi trúng bom của bác chưa chết ngay đâu. Sau khi bị mảnh bom bắn vào, chúng còn bò độ 5, 6 tiếng đồng hồ, rồi mới bắt đầu chết một cách rất lý thú… Cháu xem sẽ thấy rất hay!
- Thế những còn ruồi kia đã bị thương rồi ạ?
- Chắc chắn như vậy! – Ivan Germogenovich trả lời đầy tự tin – Vì nếu bác không nhầm thì bom bắt đầu nổ từ lúc tinh mơ.
Valia rút một viên đá khỏi chiến lũy và ghé mắt nhìn vào lỗ châu mai vừa tạo thành, quan sát bãi trống.
Những con ruồi long lá xồm xoàm đang bò trên đá. Chúng lại gần vũng mật, chen chúc nhau thò vòi vào đó. Một con rất béo, có cái bụng trắng đậu trên thùng mật đổ. Cái thùng lắc lư. Con ruồi sợ hãi bay lên, liệng vòng tròn, ngắm nghía cái thùng từ trên cao bằng cặp mắt lồi to tướng. Sau đó nó thận trọng từ từ đậu xuống cái thùng.
Đột nhiên nó dướn mình lên, lảo đảo như say rượu. Chân khuỵu xuống. Nó gục xuống đất. Kéo lê cái đầu nặng nề trên cát rồi lịm đi. Nhưng đôi cánh xòe ra hay còn hơi động đậy.
- Một chú rồi – Karik kêu lên.
- Thế chưa hết đâu! – Ivan Germogenovich nói – Cháu đợi xem còn chuyện nữa kìa.
Một lát sau giáo sư và bọn trẻ lại gần chiến lũy.
Trên bãi trống đã có vài con ruồi nằm lăn lóc. Một số hãy còn đang động đậy, những con khác nằm xòe cánh ra, đầu chúi xuống cát.
Chúng bị phủ lên người, một lớp gì trăng trắng như sương muối. Còn con ruồi cạnh thùng mật thì trên bụng mọc ra một cái roi có gắn một cái mũ tròn ở trên đầu.
- Nó mọc ra cái gì thế bác? – Valia hỏi – Bác xem kia giống một cái nấm ấy.
- Thì đó chính là nấm empuza.
Đột nhiên cái mũ nấm rơi ra lăn xuống đất.
- Một cái nấm mới nữa đã trưởng thành - Ivan Germogenovich nói.
- Cái tên gì nghe thật buồn cười: “empuza” – Valia cười hì hì nói.
- Sao lại buồn cười? Bác chả thấy nó buồn cười tí nào cả. Từ lâu bác đã nghiên cứu nấm empuza. Đó là một người quen cũ. Nấm ăn thịt… một trong những loại nấm có ích nhất cho con người… nó giết ruồi… Đấy, cái nấm mới vừa rơi xuống đất ấy sẽ nổ ra khi có con ruồi lại gần. Mảnh của nó là các hạt giống sẽ bắn trùm lên con ruồi; đồng thời ném ra một quả bom nấm mới để tiêu diệt những con ruồi khác.
- Thế nếu ruồi không lại gần thì sao ạ?
- Thì nấm empuza sẽ nổ ra!
- Thế nếu không phải ruồi lại gần mà là ong chẳng hạn thì nấm empuza có nổ không bác?
- Không, không nổ đâu.
- Như vậy nghĩa là nấm empyza không bắn vào ong?
- Những cái nấm này thì không. Nhưng có loại nấm khác hại ong. Nó rơi vào các tầng ong và làm chúng bị hư. Cố nhiên đó không phải là loại nấm có ích, mà là còn rất hại nữa.
“Bùm”! Lại có tiếng nổ trên bãi trống.
Giáo sư thò đầu ra và nói:
- Thêm năm chú ruồi nữa! Chẳng mấy chốc chúng sẽ nằm thẳng cẳng.
Thật vậy, chẳng bao lâu cả bãi đất trống đã phủ đầy xác ruồi.
Con đường ra hồ đã được giải tỏa.
******
Sau bữa ăn trưa Ivan Germogenovich quyết định ra bờ hồ xem con tàu “Carabus” có ở nguyên chỗ cũ hay không, có bị gió cuốn đứt dây neo hay làm lật nghiêng không.
Ivan Germogenovich gom một đống dây tơ nhện vác lên vai giắt một mẫu đã nhọn vào thắc lưng rồi đi ra cửa hang.
- Nào, Valia, cháu đi với bác đi! Giúp bác một tay nhé.
- Cố nhiên là cháu sẽ giúp, miễn là…
- Miễn là làm sao?
- Miễn là không có con ruồi nào trên bãi trống…
- Không có và sẽ không có nữa đâu! – Ivan Germogenovich đáp.
- Thế còn những còn ruồi khác? Chúng sẽ bay đến thì sao?
- Không khi nào! Mà dù chúng có bay đến thì chúng sẽ chết ngay lập tức. Khắp bãi đất trống bây giờ được vãi đầy empuza.
Valia yên tâm đi ra cửa hang.
Karik nhảy xuông giường.
- Còn cháu ạ!
- Còn cháu thì cứ nằm đó đi cho mau hết bệnh. Hôm nay không có cháu thì bác và Valia cũng đủ rồi.
- “Không có cháu”? – Karik phẫn nộ nói – thế bác có biết buồm chính là gì không, buồm lèo là gì không?...
Cậu tuôn ra một tràng tiếng chuyên môn về thuyền ghe nghe lỏm được ở một anh thủy thủ dạo nào.
Giáo sư cười mũi:
- A, ghê thật! Một tay thủy thủ lão luyện kia!
- Cháu không là thủy thủ cũng chẳng lão luyện. Nhưng cũng hiểu biết đôi chút về thuyền bè – Karik hãnh diện đáp.
Giáo sư phẩy tay:
- Thôi được rồi, nếu đã thế thì bác cho đi. Có điều cháu phải cẩn thận hơn, đừng có để cái chân đau thêm.
Các khách du lịch ra khỏi hang. Ivan Germogenovich đi len lỏi giữa các xác ruồi chết và nói:
- Như là bãi chiến trường thực sự!
Valia cố đi vòng tránh những xác ruồi chết, mắt vẫn liếc nhìn chúng. Dẫu rằng ruồi đã chết rồi nhưng… cứ tranh xa chúng là hơn.
Đột nhiên Karik kêu lên:
Giáo sư và Valia vội ngoái lại.
Karik đứng cạnh một con ruồi to nằm xộc cánh ra.
- Cái gì thế, Karik?
Karik dùng cả hai tay nâng cánh ruồi trong suốt lên nói:
- Bác xem này! Cánh buồm đây! Bác hiểu cháu chứ?
Ivan Germogenovich vui mừng:
- Bác hiểu rồi! Cố nhiên, bác hiểu rồi!
Ông lại gần con ruồi, lúc lắc cái cánh nó rồi nói:
- Làm cánh buồm thì tuyệt lắm! Phải lợi dụng nó thôi!
Rút mẫu đá nhọn ra khỏi thắt lưng giáo sư leo lên con ruồi cắt lấy cái cánh.
Cái cánh rơi xuống chân Karik. Karik nhặt lên ngắm nghía rồi nói:
- Một cánh thì ít quá. Chỉ đủ làm cho buồm lèo thôi. Chúng ta còn cần làm buồm cho cánh buồm chính.
Giáo sư nói:
- Được thôi! Sẽ đủ cho cả buồm chính!
Và ông khéo léo dùng mẫu đá nhọn cắt những cái cánh ném xuống dưới. Bọn trẻ nhặt lấy xếp thành một đống. Cuối cùng Karik nói:
- Có lẽ đủ rồi ạ!
Họ xếp chồng những cái cánh lên nhau như những tấm sắt. Giáo sư buộc một đầu dây vào cái cánh cuối cùng, quăng dây lên vai và kéo cả khối nặng đó lại bờ hồ. kẻ lấy tay giữ những cái cánh vui vẻ nóid:
- Đấy bác thấy không, cháu biết ngay phải cần những cánh buồm thế nào. Vừa nhìn thấy những cái cánh cháu hiểu ngay phải dùng chúng làm gì.
Ivan Germogenovich cười giễu cợt:
- Thôi mà, cứ khoe khoang mãi! Giữ nhưng cái cánh cho cẩn thân kẻo đọc đường đi rơi hết bây giờ!
Các khách du lịch khó khăn lắm mới chở được đống hành lý nặng nề đó tới bờ hồ.
Chiếc tàu Carabus vẫn đung đưa trong vịnh nước êm ả. Cái mũi cong của nó phản chiếu trên mặt nước xanh lặng lẽ. Hai bên sườn tàu nằm gần ngang mặt hồ. Xung quanh cột buồm cao là những thùng mật màu trắng. Karik nói:
- Một con tàu chính cống. Chỉ thiếu có cánh buồm thôi!
Ivan Germogenovich nói:
- Cánh buồm sẽ có ngay bây giờ đây.
Kéo những cánh ruồi lên, các khách du lịch bắt tay vào việc treo cánh buồm lên.
Karik leo lên cột buồm rồi từ trên cáo gọi xuống:
- Nào, đưa cánh lên đây cho cháu!
Công việc tiến hành thật sôi nổi.
Giáo sư chuyển những cái cánh cho Karik. Cậu buộc chúng vào cột buồm cái nọ ở cao trên cái kai. Chẳng bao lâu cả cột buồm chính phủ đầy những cánh buồm trong suốt.
Gió thổi vào cánh buồm kêu sột soạt. Cánh buồm “Carabus” rung lên. Đột nhiên cọc buộc dây neo kêu răng rắc và gãy đôi ra. Valia kêu lên!
- Ối chà!
Ivan Germogenovich không nói năng gì nhảy ngay xuống nước.
Karik từ trên cao hỏi vọng xuống:
- Cái gì xảy ra thế?
Không ai đáp lại cậu cả. Lách đầu qua những cái cánh cậu nhìn thấy giáo sư đang đứng, nước ngập tới thắt lưng mặt đỏ lên vì gắng sức, ráng kéo con tàu về phía bờ.
Karik hỏi:
- Nó tuột ra hả bác?
- Không phải, con ong vẽ gặm cái cọc làm nó gãy.
Ngạc nhiên qua Karik leo xuống boong tàu. Cậu hỏi:
- Con ong vẽ hả bác? Nó điên hay sao mà lại gặm cành cây?
- Không phải thế! – Ivan Germogenovich quấn đầu dây vào một gốc cây to, nói – Con ong vẽ không ăn cành cây, nó gặm để làm giấy, giấy cần cho ong vẽ để làm tổ.
Valia tròn mắt ngạc nhiên:
- Ong vẽ biết làm giấy hả bác?
- Đúng thế!... Tiện thể bác nói cho cháu biết rằng chính con ong vẽ đã dạy cho người ta cách làm giấy từ gỗ - Ivan Germogenovich đáp, rồi ông đọc cho bọn trẻ nghe cả một bài giảng dài về con ong vẽ, về gỗ, về những phát minh đã bị quên lãng từ lâu.
- Có một thời – Ivan Germogenovich kể - người ta chỉ biết làm giấy từ giẻ rách. Vào thế kỷ 18 nhà bác học Thụy Điển Jan kristian Sopher trong khi nghiên cứu con côn trùng đã học được chúng cách làm giấy từ gỗ. Có một lần ông quan sát tổ ong vẽ và nhận thấy tổ ong làm bằng chất liệu giống như bìa cạc tông. Ông liền theo dõi công việc của ong vẽ và phát hiện thấy ong vẽ gặm những mẫu gỗ rồi chế tạo thành giấy rất tốt.
Vào thời đó chẳng ai chú ý đến phát minh của Sopher cả.
Năm chục năm sau có một nhà bác học khác là Keler nhắc nhở cho mọi người biết về phát minh của Sopher và phải nói là ông nhắc nhở rất kịp thời. Dạo đó người ta đang thiếu giấy kinh khủng, giẻ rách không đủ để làm….
Người ta thử làm giấy từ gỗ như con ong vẽ… Lúc đầu không thành công, nhưng sau thì đạt được kết quả. Kể từ đó trở đi hầu như tòan bộ giấy được làm ra từ gỗ.
Sau khignhe bài giảng xong, Valia nói:
- Trời ơi! Nghĩa là gần đây có ong vẽ. Thế thì ta phải làm mau mau về nhà thôi!
Ivan Germogenovich đồng ý:
- Ừ, cũng đếnl úc phải về nhà thôi.
Các khách du lịch quay trở về hang.
******
Buổi sớm tinh mơ họ vần nốt những thùng mật cuối cùng lên tàu, chuyển giường chiếu lên đó và mang theo những cái trứng đom đóm.
Karik gắn một cái trứng lên cột buồm làm hiều.
Bây giờ cậu lăng xăng hơn ai hết.
Cậu chạy khắp tàu, la hét lên giọng thuyền trường:
- Ê! Ở phía mạn lái, cuốn lèo lại!
Valia rụt rè hỏi:
- Mạn lái là cái gì hả anh?
- Thì chỗ em đứng đó gọi là mạn lái!... Tức là đuôi tàu đấy mà. Nào, cuốn lèo lại.
- Thế lèo là cái gì hở anh.
- Lèo là cái dây đó.
Giáo sư rụt rè đề nghị:
- Thế sao không gọi đuôi tàu là đuôi tàu, lèo là dây có hơn không.
Karik cười nhạt:
- Tùy bác thôi. Như vậy cháu sẽ gọi kén của kiến lá là trứng kiến vậy.
Giáo sư ôm lấy đầu:
- Không, không! Không phải trứng mà là kén! Thôi được bác sẽ cố nắm cho được cái tiếng lóng hàng hải của cháu, chỉ xin cháu đừng có gọi kén là trứng.
Karik lại chạy loăng quăng khắp tàu. Cậu quát lên như sấm:
- Căng buồm lên! Thủy thủ về chỗ! Kéo còi hiệu lên!
Giáo sư kéo sợi dây neo, xếp lại cẩn thận ở đuôi tàu, Valia cuộn lèo lại.
Bây giờ tàu “Carabus” đã sẵn sàng chuyến viễn dương.
Kẻ nghĩ:
“Giá có một loại đại bác nổ chào trước khi rời bến thì hay…”
Nhưng tiếc rằng đại bác không có.
Karik đi lại trên tàu như thủy thủ từng trải, ngắm nghía đoàn thủy thủ và nhổ nước miếng qua mạn tàu.
Giờ phút trang nghiêm đã đến.
Karik giơ tay lên cao:
- Chú ý!
Đoàn thủy thủ chăm chú theo dõi vị thuyền trưởng.
- Đi theo hướng Tây Nam, mở hết tốc lực!
- Thưa thuyền trường, xin tuân lệnh – Ivan Germogenovich gào lên, vui vẻ nháy mắt với Valia.
Valia buông lèo ra. Gió căng những cánh buồm.
Tùa Carabus rung chuyển lắc lưu tựa như còn ngẫm nghĩ xem nên bơi đi hay ở lại bến cảng, rồi từ từ rời bến.
Vị thuyền trường dũng cảm hét lên:
- Mở hết tốc lực thằng tiến!
… Gió thổi.
Về trang chủ